Słowniczek tenisisty – najważniejsze zwroty

Słowniczek początkującego tenisisty

Czy masz czasem wrażenie, że podczas słuchania komentatorów sportowych nie do końca jesteś w stanie pojąć żargon używany w tenisie?

Po przeczytaniu tego artykułu „zagranie półwolejem, smeczem, forhendem po krosie, slajsem oraz lobem czy topspinowym bekhendem i kick serwisem” nie będą skrywały przed Tobą żadnych tajemnic. Najważniejsze zwroty zostały posegregowane w kolejności alfabetycznej:

PS. W celu prostrzego wyszukania interesującej Cię frazy skorzystaj ze skrótu klawiszowego Ctrl+F

1. Antycypacja – umiejętność przewidywana kierunku zagrania kolejnych piłek zagrywanych przez przeciwnika
2. Approach shot – zagranie poprzedzające i zarazem przygotowujące do ataku na siatkę i zakończenia punktu zazwyczaj wolejem lub smeczem
3. As serwisowy – piłka zaserwowana do wewnątrz pola serwisowego, zazwyczaj blisko linii i z ogromną mocą na tyle trudna, że przeciwnik returnujący (odbierający serwis), nie był w stanie jej dotknąć.
4. ATP – (association od tennis profesjonals) Międzynarodowa organizacja powstała w 1971 w wyniku fuzji krajowych związków sprawująca piecze nad głównymi turniejami tenisa mężczyzn
5. Australijska formacja – jest to jeden ze sposobów ustawiana się graczy w rozgrywkach deblowych polegający na ustawieniu się drużyny zawodników podających (serwujących) możliwie jak najbliżej środka kortu.
6. Australijski debel – mecz rozgrywany w wariancie dwóch na jednego
7. Bekhend – podstawowe uderzenie w tenisie zgrywane z lewej strony ciała (praworęczny gracz) na prawą stronę. Rakieta prowadzona jest zza pleców wzdłuż ciała i odchodzi od klatki piersiowej na zewnątrz. Występuje w dwóch wariantach: jednoręczny oraz oburęczny
8. Blok – uderzenie stosowane zazwyczaj w celu odparcia potężnego serwisu. Jest to uproszczona wersja forhendu oraz bekhendu, praktycznie bez użycia zamachu i fazy wykończenia. Można w uproszczeniu powiedzieć, że jest to nic innego jak przystawienie główki rakiety pod odpowiednim kątem w kierunku nadlatującej piłki.
9. Błąd stóp – przekroczenie lub nadepnięcie na linię końcową przez serwującego w trakcie wykonywania serwisu
10. Challenge – (czyt. czelendż) możliwość podważenia decyzji sędziego linowego lub głównego, jeżeli zawodnik ma wątpliwości co do jej słuszności. Zawodnik ma do dyspozycji nieskończenie wiele challenge’ów, chyba, że okaże się, że sędzia miał rację. Wówczas zawodnik traci 1 z 3 przysługujących mu szans w danym secie.
11. Challenger – grupa turniejów pod patronatem ATP najczęściej rangi 250 (są jeszcze 500 i 1000)
12. Championship point – piłka dzieląca jednego z zawodników od wygrania całego turnieju
13. Chip and charge – strategia polegającą na zablokowaniu serwisu przeciwnika i błyskawicznym ataku do siatki w celu zakończenia wymiany wolejem
14. Chwyt kontynentalny – chwyt stosowany do serwowania, woleja, slajsa i smeczowania. Sprzyja płaskiej grze.
15. Chwyt półzachodni – chwyt stosowany przy forhendzie, bekhendzie, a czasem także przy serwisie. Sprzyja grze z rotacją i stanowi kompromis pomiędzy chwytem zachodnim i wschodnim.
16. Chwyt Wschodni – chwyt stosowany głównie do gry forhendem. Pozwala na mocną, płaską grę i umożliwia umiarkowaną rotację
17. Chwyt zachodni – ekstremalny chwyt przeznaczony dla graczy bardzo mocno rotujących piłkę. Nie oznacza to tym samym, że chwyt ten uniemożliwia płaskie zagrania.
18. Czop – uderzenie poprowadzone pionowo z góry na dół nadające piłce bardzo dużej rotacji wstecznej. Zazwyczaj stosowane do obrony przed mocno zagraną piłką
19. Debel – drużynowy mecz na korcie wraz z korytarzami deblowymi rozgrywany pomiędzy dwoma parami tej samej płci
20. Defensor – zawodnik grający z okolicy linii końcowej. Rzadko wybiera się w kierunku suski, chyba, że musi. Preferuje długie wymiany, bezpieczną grę i oczekuje na błąd przeciwnika. Jego odmiana (baseliner) prowadzi agresywną grę z końca kortu. Wygrywa bezpośrednio dużą ilość piłek
21. Drajw – bardzo mocne ofensywne zagranie
22. Drajw wolej – potężne zagranie piłki w powietrzu z pełnym zamachem
23. Drop wolej – skrót zagrany wolejem
    Płaskie uderzenie – uderzenie piłki bez nadawana jej rotacji
24. Dzika karta – pozwala wziąć udział w zawodach graczowi, który przez zbyt niski ranking nie mógł zagrać w danym turnieju
    Zagranie przeciw stopą – zagranie w przeciwnym kierunku do ruchu stóp rywala
25. Era open – umożliwiła grę profesjonalistów w turniejach Wielkiego Szlema, umożliwiając swobodne konkurowanie amatorów z zawodowcami (1968)
26. Forhend – podstawowe uderzenie w tenisie wyprowadzone po prawej stronie (gracz praworęczny). Punkt kontaktu znajduje się przed graczem. Uderzenie zakończone fazą follow through
27. Gem – część meczu w czasie której cały czas serwuje jeden gracz. Punkty liczone w gemie: 0,15,30,40, gem
28. Gem serwisowy – jest to gem, w którym dany gracz posiada atut własnego serwisu
29. Główka rakiety – obszar rakiety przeznaczony do trafienia w piłkę. Ma zazwyczaj owalny kształt
30. Gracz ofensywny – gracz stawiający na agresywną grę oraz dyktowanie warunków meczu. Popełnia stosunkowo dużo błędów, ale notuje na swoim koncie o wiele więcej piłek kończących
31. Gracz wszechstronny – gracz kompletny, potrafiący doskonale radzić sobie na wszystkich nawierzchniach (all-court player) oraz gracz potrafiący dostosować swoją grę do stylu przeciwnika (all-round player)
32. Hebel – potocznie nazywane zjawisko blokady gry występujące w trakcie trwania meczu. Towarzyszy mu usztywnienie ruchów zawodnika, brak płynności ruchów i marne wyniki. Zawodnik ogarnięty heblem jest w stanie zagrać o klasę lepiej na treningu
33. Hot dog – efektowne zagranie między nogami gdy grający znajduje się tyłem do siatki
34. Jamming – trafienie piłką w rywala w trakcie trwania punktu
35. Karierowy wielki szlem – zdobycie wszystkich czterech tytułów wielkoszlemowych (Australian Open, French Open, Wimbledon i US Open) w przeciągu trwania całej kariery danego zawodnika. Oznacza to, że mogą one zostać zdobyte w różnych latach
36. Kick serwis – bardzo mocno rotowany serwis, po którym kozioł piłki jest mało intuicyjny i zazwyczaj bardzo wysoki, co utrudnia jego odbiór przeciwnikowi. Stosowany zarówno jako pierwszy jak i drugi serwis (częściej) ze względu na duży margines błędu na jaki pozwala wykonanie go przez serwującego.
37. Kort – pole do gry w tenisa w kształcie prostokąta o wymiarach 23,77 m x 10, 97 m, z siatką po środku o wys. 0,914 m na środku oraz 1,07 m przy słupkach wspierających
38. Kort ceglany – kort o nawierzchni z mąki ceglane. Jest to najwolniejsza ze wszystkich nawierzchni. Grający na niej tenisiści często używają charakterystycznych doślizgów
39. Kort trawiasty – kort pokryty trawą. Należy do najszybszych nawierzchni w tenisie
40. Kort twardy – zwany także hard. Kort o betonowej nawierzchni, pokryty niekiedy gumową warstwą
41. Korytarz deblowy – aleja między linią boczną singlową a linią boczną deblową o szerokości 1,37 m. Używana podczas rozgrywek deblowych
42. Kros – zagranie po przekątnej kortu z jednego rogu do rogu przeciwległego
43. Linia końcowa – linia o długości 8,23 m (singiel) i 10,97 m (debel) znajdująca się najbliżej zawodników podczas gry. Wyznacza ona tylną granicę kortu.
44. Linia serwisowa – linia wyznaczająca końce pól serwisowych, przebiegająca równolegle do siatki
45. Linia środkowa – linia oddzielająca pola serwisowe i przebiegająca przez środek kortu prostopadle do siatki
46. Lob – zagranie wysoko nad przeciwnikiem stosowane najczęściej, gdy rywal znajduje się przy siatce
47. Lucky loser – zwycięzca rozlosowany spośród przegranych w ostatniej rudzie kwalifikacji zastępujący zawodnika, który się wycofał z turnieju
48. Łokieć tenisisty – schorzenie nadkłykcia bocznego kości ramiennej powstałe w wyniku przeciążeń spowodowanych nadmierną eksploatacją lub niewłaściwą techniką gry
49. Mini break – dochodzi do niego w tie-breaku w wyniku wygrania punktu przez gracza, podczas serwisu rywala
50. Minięcie – zagranie w granicach kortu obok przeciwnika, którego nie zdołał on odebrać
    Kara punktu – występuje w wyniku kilkukrotnego naruszenia przepisów
51. Mixt – debel mieszany. W skład pary wchodzi jeden mężczyzna i jedna kobieta
    Podwójny kozioł – sytuacja podczas której piłka dwukrotnie odbije się od powierzchni kortu, zanim zawodnik zdoła ją odegrać
52. Naruszenie kodeksu – ostrzeżenie dla gracza wydane przez sędziego zawodów w związku z jego nieodpowiednim zachowaniem (np. rzut rakietą)
53. Net – występuje gdy serwujący trafi w taśmę siatki podczas serwisu, ale piłka wyląduje we właściwym polu serwisowym. Podanie zostaje powtórzone
54. Odwrotny kros – zagranie krosa z forhendu na swojej stronie bekhendowej i na odwrót
55. Ostrzeżenie – słowne upomnienie zawodnika z którym nie wiążą się poważniejsze konsekwencje
56. Otwarty kort – zawodnik mający otwarty kort posiada dużo wolnej przestrzeni do zagrania kolejnej piłki
57. Piłka meczowa – piłka dzieląca jednego z zawodników od wygrania meczu
58. Piłka tenisowa – żółta piłka z powietrzem pod ciśnieniem (lub bez) wytworzona z gumy oraz filcu o średnicy ok. 6,54 cm i wiążąca ok 60 g, służąca do gry na korcie
59. Podanie – inaczej serwis
60. Podwójny błąd – skutkująca utratą punktu, podwójna próba umieszczenia piłki w polu serwisowym zakończona niepowodzeniem
61. Pozycja otwarta – pozycja w której gracz uderza nadlatującą piłkę. Nogi gracza są ustawione równolegle do linii końcowej kortu
62. Pozycja półotwarta – pozycja w której gracz uderza nadlatującą piłkę. Nogi gracza ustawione są pod kątem około 45 stopni w stosunku do linii końcowej kortu
63. Pozycja zamknięta – pozycja w której gracz uderza określone rodzaje uderzeń a także forhend. Charakteryzuje się tym, że obie nogi grającego skierowane są w linii prostej w kierunku siatki
64. Półwolej – piłka zagrana bezpośrednio po zetknięciu się jej z powierzchnią kortu
65. Przebijacz – potocznie osoba grająca bardzo zachowawczo, stroniąca od ryzyka i niebezpiecznych sytuacji. Bywa bardzo regularna
66. Przełamanie – sytuacja, gdy zawodnik serwujący w danym gemie przegrywa go
67. Przewaga – dochodzi do niej w wyniku wygrania kolejnej piłki następującej po stanie równowagi lub 40-40. Zapisywana jako Ad-40 (serwujący zdobył punkt) lub 40-Ad (odbierajacy, inaczej returnujący zdobył punkt)
68. Punkt – część gema rozpoczynająca się serwisem i zakończona podwójnym odbiciem piłki po jednej że stron, winnerem, zagraniem w siatkę itd.
69. Return – inaczej odbiór serwisu
70. Rotacja wsteczna – nadawana jest piłce w wyniku podjęcia (ruchu z góry na dół). Piłka obraca się wówczas przeciwnie do kierunku ruchu a parabola jej opadania jest nieco łagodniejsza. Piłka taka odbija się nisko od powierzchni i wytraca większą ilość prędkości
71. Rower – potoczne określenie na wynik meczu zakończonego w stosunku 6:0, 6:0
72. Rozgrzewka – trwa 5 minut przed rozpoczęciem meczu
73. Rozstawienie – umieszczenie zawodnika w konkretnej części drabinki turniejowej, które zawdzięcza swojemu wysokiemu rankingowi
74. Równowaga – sytuacja, gdzie zawodnicy zdobyli co najmniej po 3 punkty każdy, a ich wynik wynosi 40-40. Do równowagi dochodzi również, gdy jeden z graczy mający przewagę w danym gemie straci punkt. Wynik 15-15 oraz 30-30 nie jest nazywany równowagą.
75. Serwis – wprowadzenie piłki do gry (serwujący ma 2 próby)
76. Serwis wygrywający – serwis kończący wymianę. Od asa różni się tym, że przeciwnik miał kontakt z piłką
77. Set – część meczu składająca się z co najmniej 6 gemów (6:0). Aby wygrać seta gracz musi mieć nad swoim rywalem przewagę co najmniej 2 gemów (7:5). Przy stanie 6:6 najczęściej dochodzi do rozegrania rozstrzygającego tie-breaka
78. Sędzia główny – inaczej sędzia stołkowy. Prowadzi poszczególne mecze podczas turnieju. Odpowiada za wszystkie podjęte decyzje dotyczące zdarzeń na korcie oraz ogłasza wynik. Sędzia główny pilnuje także aby zawodnicy, sędziowie liniowi oraz pozostałe osoby przebywające na korcie przestrzegały obowiązujących przepisów i procedur. (Źródło: PZT)
79. Sędzia liniowy – sędzia odpowiedzialny za wywołanie autu na konkretnej linii
80. Sędzia naczelny – odpowiedzialną za sprawne przeprowadzenie turnieju, zgodnie z przepisami gry w tenisa i regulaminami właściwymi dla danych rozgrywek. Do zadań sędziego naczelnego należy między innymi przeprowadzenie losowania, przygotowanie planów gier i koordynowanie pracy pozostałych sędziów. Sędzia naczelny posiada także ostateczny autorytet w zakresie interpretacji przepisów. W sytuacji gdy zawodnik nie zgadza się z decyzją odnośnie przepisów wydaną przez sędziego głównego, może poprosić o wezwanie na kort sędziego naczelnego, w celu wydania ostatecznej decyzji. (Źródło: PZT)
81. Skrót – zagranie z rotacją wsteczną jak najbliżej siatki. Skrót powinien być dobrze ukryty, tak aby nie dać przeciwnikowi możliwości odegrania go
82. Slajs – podcięte uderzenie, nadające piłce rotację wsteczną. Jest najczęściej wykorzystane do obrony i zyskania czasu kiedy jesteśmy pod presją
83. Sokole oko – system komputerowy składający się z 10 kamer, umożliwiający śledzenie toru lotu piłki w czasie gry z dokładnością do 5 mm. Na jego podstawie gracze mogą kwestionować decyzję sędziów
84. Stop wolej – wolej, którego celem jest zabsorbowane pędu piłki, tak aby wylądowała zaraz za siatką z niskim kozłem
85. Strona przewagi – połowa kortu znajdująca się po lewej stronie każdego z zawodników. Razem tworzą przekątną kortu. Nazwana tak dlatego, że wszystkie punkty przy stanie przewagi jednej ze stron są rozpoczynane na tej właśnie połowie
86. Strona równowagi – analogicznie. Połowa znajdująca się po prawej stronie każdego z graczy. Rozpoczynają się na niej wszystkie punkty przy stanie równowagi (deuce) lub 40-40
87. Struny – włókna wypełniające przestrzeń główki rakiety. To one stykają się z piłką podczas gry
88. Super tie-break – tie-break będący odpowiednikiem trzeciego seta rozgrywany do 10 punktów
89. Sweetspot – centralna część główki rakiety zapewniająca czystość trafienia w piłkę
90. Szef sędziów – osoba, która podczas turnieju koordynuje pracę sędziów głównych oraz sędziów liniowych. W głównej mierze decyduje on o doborze sędziów liniowych na turniej, koordynuje i ocenia ich pracę, a także przeprowadza wraz z sędziami głównymi selekcję sędziów liniowych na spotkania w finałowej fazie turnieju. (Źródło: PZT)
91. Śliwki/balony – rodzaj piłki zagrywanej bardzo wysoko nad siatką
92. Tenis10 – program nauki dla dzieci w różnym wieku składający się z czterech poziomów (niebieski, czerwony, pomarańczowy i zielony). Każdy poziom ma inne wymiary kortu oraz piłkę o różnych rozmiarach i wysokości odbicia
93. Tennis xpress – program szkoleniowy trwający 6 tygodni i przeznaczony dla początkujących dorosłych
94. Tie break – gem roztrzygajacy wynik seta przy stanie 6:6. Grany jest do 7 punktów z zachowaniem dwupunktowej przewagi
95. Topspin – typ rotacji nadawanej piłce. Generowany poprzez ruch rakiety z dołu do góry w wyniku czego piłka zaczyna obracać się zgodnie z kierunkiem ruchu. Piłki zagrywane topspinem odbijają się bardzo daleko
96. Utrzymanie serwisu – występuje gdy zawodnik serwujący w danym gemie zdołał go wygrać
97. Wielki szlem – wygranie w jednym roku kalendarzowym wszystkich czterech turniejów wielkoszlemowych
98. Winner – piłka kończąca wymianę, której przeciwnik nie miał szansy dotknąć
99. Wolny los – znany także jako BYE. Pozwala na udział w kolejnej rundzie turnieju bez uczestnictwa w poprzedniej
100. Wymiana – trwająca między graczami rozgrywka, w trakcie której uderzają naprzemiennie piłkę
101. Wymuszony błąd – błąd powstały po bardzo dobrym zagraniu przeciwnika tzw. „piłka bez szans”
102. Zagranie po linii – uderzenie po którym piłka przemieszcza się wzdłuż linii bocznej kortu
103. Złoty set – wygranie całego seta bez utraty punktu
104. Złoty szlem – wygranie w danym roku kalendarzowym wszystkich turniejów wielkoszlemowych oraz zdobycie złotego medalu olimpijskiego. Dokonała tego Steffi Graff w 1988 roku
105. Zmiana stron – zmiana stron zachodząca, gdy suma wszystkich gemów w danym secie jest nieparzysta